PERPA TİCARET MERKEZİ Nedir?

 

“Osmanlı Dönemi’nde İstanbul’da Şehzadebaşı Camii’nin içinde bir anıt taş vardır. Kentin merkezi orası kabul edilir. Bizim geldiğimiz yer Perşembe Pazarı da ticaretin, zanaatin merkeziydi. Bugün artık İstanbul’un merkezi PERPA oldu. Çünkü ticaretin kalbi artık burada atıyor. Biz Perşembe Pazarı’ndaki Kurşunlu Han’dan kervansarayların nasıl işlediğini, Fatih Çarşısı’ndan Bedestenlerin çalışma ruhunu biliriz. Bugünün ihtiyaçlarına yanıt veren, teknolojiyi de kullanan yeni ticaret biçimlerine uyumlu sistemi, bu geçmişimizi bilerek inşa ettik. Belki de bu yüzden 1980’lerde tam olarak anlaşılamadı, anlaşılması biraz zaman aldı”

 

Perpa Kooperatifi Onursal Başkanı Mithat Yümlü

 

PERPA’nın açılımı Perşembe Pazarı’dır. Perşembe Pazarı’nın kökeni Bizans, Ceneviz ve Osmanlılar’a uzanır. Yüzyıllar içerisinde kervansaraylar, hanlar, çarşılar dönüştü. Ticaretin teknolojisi, koşulları değişti. Ancak Perşembe Pazarı’nın köklü esnaf kültürü geleneği PERPA’ya kadar uzanarak varlığını sürdürdü.

PERPA Ticaret Merkezi, İstanbul esnafının çağlar içinde deneyim, bilgi ve birikiminin vardığı bir dönüm noktasıdır. TBMM eski başkanı Hüsamettin Cindoruk “Kapalıçarşı dedelerimizin, PERPA gençlerimizin eseri” demiştir.

 

“Yapılırken heyecan duyulmayan işler başarılamaz” Ralph Waldo Emerson

 

PERPA Neden Perşembe Pazarı’ndan Ayrıldı? PERPA Nasıl Kuruldu?

 

“Bedrettin Dalan’ın Karaköy’ü kültür ve turizm bölgesine dönüştürme projesiyle başlayan yıkım süreci, Perşembe Pazarı’na alternatif bir oluşum kurmamızı gerektirdi. Esnafın geleceğini düşünerek, çok iyi anlaşan bir ekip olarak PERPA sürecini inşa ettik”

PERPA Kurucular Kurulu Üyesi Ahmet Telli

 

Bedrettin Dalan, 1984 yerel seçimlerini kazanarak İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini devraldı. Dalan, Haliç’in iki yanındaki sanayi tesislerini taşıyıp, Haliç kıyılarındaki yapılaşmayı temizleyerek bölgeyi kültür turizm sahili yapma hedefindeydi. Dalan “Haliç gözlerimin rengi gibi mavi olacak” diyordu. Bu dönüşüm kararı Perşembe Pazarı’nı da kapsıyordu. 1980’lerde İstanbul’da ulaşım sorunu artmış, su ve hava kirliliği üst seviyelere ulaşmıştı. Düzenlemenin gerçekleştirilebilmesi için İstanbul’un merkezi yerlerindeki tüm sanayi tesisleri ve üretim işletmelerinin kaldırılması gerekiyordu. Tarihi özelliğine rağmen Perşembe Pazarı da bunlardan biriydi.

1984 yılında Perşembe Pazarı’nda ilk olarak dokuz dükkan yıkıldı. Dükkanları yıkılan dokuz iş adamı Perşembe Pazarı esnaf kültürüne ve ruhuna bağlıydılar. İstanbul içine dağılıp gitmek istemediler. Esnaf olarak bir arada kalmanın gücüne inanan Perşembe Pazarlı iş adamları Perşembe Pazarı’nı yaşatmak için bir ticaret merkezi kurmaya karar verdiler. 1980’li yıllarda ticaret şehrin dışına taşındığı için kooperatifleşme ve ticaret merkezi kurmak çok yaygındı. Ancak kurulan ticaret merkezleri şehrin çok uzağında olduğu için ulaşım büyük sıkıntı yaratıyordu.

PERPA Yapı Kooperatifi Kurucular Kurulu Ünal Mısırlıoğlu, Mithat Yümlü, Viktor Bali, Mete Alaton, Nurettin Saruhanoğlu, Osman Arpacı, Ahmet Çetiner, İsak Adato ve Ahmet Telli’den oluşuyordu. Kurucular Kurulu Üyelerinden Mithat Yümlü, Viktor Bali, Ahmet Çetiner ve İsak Adato maalesef artık hayatta değil.

 

“Perşembe Pazarı’nı özlemez olur muyum? Fiziksel eksiklerine rağmen hem de. Fareler, çamur, eğri büğrü kaldırımlar, yağmurda su basması, el yüz yıkamanın bile 50-100 metre ötede olması bile oranın sıcaklığını unutturmaz”

PERPA Kurucular Kurulu Üyesi Mete Alaton

 

1984 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin “kooperatifleşip gelin” çağrısına uyan PERPA Yapı Kooperatifi Kurucular Kurulu harekete geçti. Perşembe Pazarlı esnaf ve tüccarları kooperatifte bir araya getirdiler. Belediye ile görüşmeye gittiklerinde PERPA Ticaret Merkezi’ni kurmak için kendilerine İkitelli’de bir arsa gösterildi. O dönemde diğer bütün kooperatifleşen esnaf da şehir dışında arsalara yönlendirilmiş, ticaret merkezi inşaatları başlamıştı. Ancak Perşembe Pazarı esnafı, şehir içinde kalabilmek için İstanbul Büyükşehir Belediye’ne ısrar etti. Yaşatmaya kararlı oldukları geleneksel esnaf kültürü ve ruhu için şehir merkeziyle ve “velinimetimiz” dedikleri müşterileriyle iç içe olmak istiyorlardı. Ancak Büyükşehir Belediyesi İkitelli lokasyonu dışında boş arazi olmadığında ısrar edince PERPA Kurucular Kurulu derin bir araştırmaya girdi ve bugün PERPA’nın kurulu olduğu Okmeydanı Şişli mevkiindeki boş araziyi tespit etti. Okmeydanı Şişli’de bulunan arsa hem kentin göbeğinde hem de iki ana yol hattına bağlantılı bir bölgededir.

PERPA Yapı Kooperatifi, büyük bir başarıya imza atarak bu arsanın kendilerine verilmesi konusunda İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni ikna etti. Ancak Perpalılar bütün arsayı satın alacak güçte değildi. Bunun üzerine Büyükşehir Belediyesi devreye girdi. PERPA Yapı Kooperatifinin arsanın üzerine ticaret merkezini inşa etmesi, merkezin yüzde 55’inin PERPA Kooperatifine, yüzde 45’inin İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait olması konusunda anlaşmaya varıldı.

 

“Dünyada hatırı sayılır başarıya imza atan bir proje gerçekleştirdik. Bu başarı olağanüstü bir özveri ile gerçekleşti. Gece yarılarından sabahlara değin süren hummalı bir çalışma süreci oldu. Yönetim kurulundaki arkadaşlarımla yüzümüzün akıyla bu projeyi gerçekleştirmenin mutluluğunu yaşadık ve yaşıyoruz”

PERPA Kurucular Kurulu Üyesi Ünal Mısırlıoğlu

 

Eski Cumhurbaşkanlarımızda Merhum Turgut Özal: “PERPA, Kooperatifçiliğin Yüz Akıdır”

29 Temmuz 1986’da İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve PERPA Yapı Kooperatifi arasında yapılan sözleşmenin ardından Şişli Okmeydanı’nda 108.526 m2 arsa, kat karşılığı inşaat yapmak üzere Perpa Yapı Kooperatifi’ne verildi. PERPA esnafı kendi özgücüne dayanarak giriştiği projeden alnının akıyla çıktı. Diğer kooperatifler 10 yılı aşkın bir sürede ticaret merkezlerinin yapımını bitiremezken PERPA Kooperatifi 1989 yılında 34 aylık bir inşaatın ardından devasa PERPA Ticaret Merkezi projesini bitirdi.

45 bin metrekare alan üzerine oturmuş, 669 bin metre karelik binada 13 kat, 38 km yol, 36 asansör, 24 yürüyen merdiven bulunmaktadır. 17 bin metrekarelik cam çatının altında 4707 dükkan sahiplerini beklemektedir. 

Dünyanın en büyük monoblok gövdeli binası PERPA’nın açılışını dönemin başbakanı merhum Turgut Özal 1989 yılında yaptı. PERPA’da yaşam 1990’da başladı.

 

Fedakarlık Dolu İlk Yıllar Zamanla Yerini Başarıya Bırakır

 

“Çok hızlı bir araya geldik, inşaatı çok hızlı bitirdik, ama PERPA Ticaret Merkezi’nin dolması biraz zaman aldı. Belki biz fazla hızlı gittik. PERPA’nın belediyeye ait kısmı çok sonra dolabildi. Her ilk adımda kaygılar, korkular vardı. Bazı arkadaşlar ayaklarını sürüdüler. Haliyle ilk gidenler bir süre sıkıntı çektiler. Ama çekilen sıkıntıların ardından güzel şeyler oldu. Kısa sürede sorunları el birliğiyle aştık, bugünlere geldik”

PERPA Kurucular Kurulu Üyesi Nurettin Saruhanoğlu

 

PERPA esnafı ticaret merkezinin ilk yıllarında arsa davası, ruhsat, imar gibi sorunları çözümlemek için çabaladı. Nurettin Sözen’in İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde gerekli eksiklikler giderildi, iskan izni alındı. Ancak bu dönemde dükkanların yüzde 45’ine sahip olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi kendi dükkanlarına satış ve kiralama yapmadı. Ticaret merkezinin yapımını bitirip hemen dükkanlarına yerleşen PERPA Kooperatifi üyeleri, bu ilk yıllarda işsizlik ve ıssızlıkla boğuşmak durumunda kaldı.

PERPA’nın kaderi 1994 yılında değişmeye başladı. Recep Tayyip Erdoğan’ın İstanbul Belediye Başkanlığı döneminde belediyenin sahip olduğu dükkanlar satışa çıkarıldı. SS. Elektrik Tüccar ve Sanayiciler Toplu İş Yeri Yapı Kooperatifi, Belediye ile anlaştı ve Kuyumcukent’teki arsasını Belediye’nin PERPA’daki dükkanları ile takas etti. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin PERPA A Blok adı ile sahip olduğu dükkanlar Elektrokent’e geçmiş oldu. Elektrokent, PERPA A Blok’a yerleştikten sonra kendi kooperatifini sonlandırdı. Bugün yollarına PERPA çatısı altında PERPA A Blok adıyla devam ediyorlar. Böylece Perşembe Pazarı döneminde komşu olan hırdavatçılar ve elektrikçiler yeniden bir araya gelmiş oldu. Ticaret merkezini gezerken PERPA Kooperatifi’ne ait olan PERPA B Blok’taki eski kuşak hırdavatçıları, müşterilerini yönlendirirken halen duyabilirsiniz: “Bizde ondan olmaz. Elektrokent’te var. Oraya bakın”

PERPA’nın ilk yıllarında dolulukla ilgili sorun yaşamasının bir diğer nedeni de Perşembe Pazarı yıkımının yavaşlamasıydı. Perşembe Pazarı’nı terk etmek istemeyen dükkan sahipleri yıkımlara direndi ve yapılarını tescillettiler. Mahkeme kararları ile yıkım süreci yavaşladı. Perşembe Pazarı sert eylemlere sahne olurken Perşembe Pazarı’nda kalmak isteyen esnaf PERPA’ya taşınmadı. Bu zor yıllara direnen PERPA Ticaret Merkezi ve kooperatif üyeleri sabırlarının mükafatını zamanla aldılar. Perşembe Pazarı’nda kalmaya direnen ve PERPA’yı dışlayan iş adamları bile PERPA’nın yükselen yıldızını ve rahat iş yaşamını gördükten sonra PERPA’da dükkan sahibi olarak eski komşularının yanına gelip yerleştiler.

Bugün PERPA yüzde 95 doluluk oranına ulaştı. 25 bin çalışanı ve günde ortalama 40 bin ziyaretçisi ile Türkiye’nin ve İstanbul’un gurur abidesi olarak yükseliyor.

 

“Kimse senin dalgalarla nasıl boğuştuğuna bakmaz. Gemiyi limana getirip getiremediğine bakar” Victor Hugo

 

PERPA’yı Özel Kılan Nedir?

PERPA, İstanbul’un ve Türkiye’nin en önemli ticaret merkezlerinden biri olarak, yüzlerce yıllık tarihi ve modernleşme hamlesini içinde barındırıyor. Ürettiği katmadeğer ile Türkiye’nin 50 ilinin ticari hayatından daha büyük bir kapasiteye sahip olan PERPA, İstanbul’da ödenen verginin yüzde 18’lik kısmını sağlar. 

PERPA, doğal bir fuar alanıdır. PERPA`nın bir kapısından girip diğerinden çıktığınızda bir fabrikayı bütün aksamları ile kurabilirsiniz. Mekanik, hırdavat, elektrik, elektronik ve yan branşlarının dışında medikal, tekstil, tarım gibi birçok farklı sektör PERPA’da bir arada yer alır. Bu durum müşterilere piyasa araştırması yapma imkanı verir ve müşterilerin aradığını bulmasını da kolaylaştırır.  

PERPA sadece bir ticaret merkezi değil dükkan sahipleri, çalışanlar, derneklerin yuva olarak kabul ettikleri büyük bir ailedir. İstanbul Ticaret Odası, 12 banka, avukat, sigorta, muhasebe, fotoğrafçı, terzi, bakkal, kuaför, çiçekçi, büfe, restoran… PERPA, ne ararsan bulabileceğin başlı başına bir şehirdir. Barındırdığı her görüş, inanış ve kesimden insanla Türkiye’nin küçük bir kopyasıdır. PERPA’lı olmak, her davranışıyla dürüst, güvenilir, örnek kişi olmak demektir. Ticaret ile ahlak, meslek ile doğruluk, sanat ile bilgelik PERPA’da buluşur. Rekabet güzeldir, ama komşuluk ve dayanışma daha güzeldir.